Tarihin Yaşadığı Yer Domaniç

Domaniç Dağlarında Çam ve Kayın ormanlarının serinliğinde gezinirken, güzel sesini duyarak mest olduğunuz bülbüller, küçük derelerin duru su şırıltıları bütün mütevazi görünüşü ile ruhunuzu saracaktır. 

    Biraz dikkat kesilin ve kulak verin; belki uzaklardan bir Kayı delikanlısının terennüm ettigi türküyü duyabilirsiniz.Bir bölük atlının yeni bir fetih müjdesi ile döndüğünü görüp sevinebilirsiniz.Gündüz Alp, Ertuğrul Gazi, Osman Gazi, Hayme Ana gibi kutlu insanların sofrasında ekmek paylaşabilirsiniz.Dursun Fakı´dan dini ders dinler, Akça Koca´dan kılıç talimi alabilirsiniz.  

    Tarih ve tabiî güzellik, Domaniç yaylasında iç içedir.

    İlçenin yerleşim tarihi M.Ö. 5500-3500 yıllarına kadar uzanmakta olup, merkez ve köylerinde Bizans dönemine ait mezar tasi vb. kalıntılar bulunmaktadir. İlçeye ait ilk kesin bilgiler 13.yy. aittir. Bu dönemde Bizans hakimiyeti altinda bulunan Domaniç I.Alaattin Keykubat tarafindan 13. yüzyilin son çeyreginde Sögüt ile birlikte Ertugrul Gazi liderligindeki Kayı Boyu´na yayla olarak verilmiştir. Bu dönemden sonra İlçe topraklari Kayı Aşireti Yörükleri tarafından yayla olarak kullanılmıştır.

    Domaniç´in ilk adı Hisarköy´dür. Sürmeliçukur´dan Anadolu´ya gelen Ertugrul Gaziye yaylak olarak verildiginde yöreyi gören Ertugrul Gazinin; "Bu yayla duman içinde Duman-içi yaylalari bizim yurdumuzdur." dedigi Duman-içi ifadesinin zamanla Domaniç halini aldıgı ilçenin isminin de buradan geldiği söylenmektedir. 

    Altı yüzyıl sürecek bir cihan imparatorluğunun ilk çadırlarının kurulduğu kutlu bir yayla,dünya çapında bir imparatorluğun mayalandığı ve ilk filizlerini verdiği tarihi bir mekandır DOMANİÇ.Osmanlı Devletinin kuruluşu bu mübarek topraklarda gerçekleşti.Bu yörenin her bir köşesinde buram buram tarih kokmaktadır.

    Ertuğrul Gazi liderliğindeki Kayı Boyu,Selçuklular zamanında Domaniç Yaylasına yerleşmişlerdir.Osman Gaziler,Orhan Gaziler bu ovalarda at koşturmuş;ilk fetih rüyalarını belki de Domaniç´te görmüşlerdi.Hayme Ana,cefakâr,fedakâr Türk anasının en büyük timsalidir.Hayme Ana,kutlu Kayı Boyu´nun lideri,komutanı,derleyicisi,devlet kurucusu gibi pek çok özelliği şanlı kişiliği ile birleştirmiştir.Kocası Gündüz Alp´in vefatından sonra dağılma noktasına gelen Kayı Boyu´nu Aşağı Sakarya Vadisi´ne daha sonra da Domaniç Çarşamba´ya selametle getirerek cihanın en büyük devleti olan Osmanlı İmparatorluğu´nun temelini atmıştır.

    Oğlu Ertuğrul Gazi´yi hep büyük olma,cihana hükmetme duygusuyla yetiştirmiş,torunu Osman Gazi´nin elinden tutarak geleceğin devletinin nasıl kurulacağını Çarşamba ovasının yüksek tepelerini göstererek hayal etmiştir.Hayme Analar geleceğin yiğitlerini,cengaverlerini Ebe Çamlığı´nda doğurmuş,Mızık Çamı´nda beşiğini sallamış ve Sarı Kız´da onlara destanlar anlatmışlardır.Osmanlı Devleti çok kısa zamanda üç kıtayı tutan bir cihan imparatorluğu haline geldi.Ancak şunu unutmamalı ki o koca çınarın çekirdeği Domaniç´te neşv-ü nema bulmuştu.DOMANİÇ´i,bu toprakları mukaddes kılan işte bu ruhtur.

     Yaşattığımız geleneklerden biri de yağlı pehlivan güreşleridir.Domaniç Yağlı Pehlivan Güreşlerinin başlangıç tarihi 1360 olarak kabul edilmektedir.Bu güreşler Osmanlıdan günümüze kadar kesintisiz olarak yapıla gelmiştir."Güreş" diğer şenliklerle beraber Kayı Boyu Karakeçili Aşiretinin yaylalara(Domaniç´e)çıkışı olan Nisan ve Mayıs aylarında yapılırdı.Günümüzde ise yağlı pehlivan güreşleri çilek festivali etkinlikleri ile birleştirilerek Haziran ayında yapılmaktadır.Osmanlı Devleti´nde her dönemde güreşe büyük önem verilmiştir.Padişahlar bizzat güreşle ilgilenmiş ve güreşçileri himaye etmişlerdir.Sultan 4.Murat ve Sultan Abdülaziz bizzat güreş yaparak bu spora ehemmiyet verdiklerini göstermişlerdir.Kuruluş devrinden itibaren Domaniç´te muntazam güreş müsabakaları düzenlenmiş ve kazananlar Ertuğrul Gazi,Osman Gazi ve Orhan Gazi tarafından ödüllendirilmişlerdir.

     Domaniç Yaylası bir başkadır. Günümüzde bile yörük çadırlarını,yağız tenli yörükleri görmemiz mümkündür.Hala çadırlarda çileler eğrilir,hasretlere türküler yakılır.Sevdalar,koyunlardan sağılan ılık süt kıvamındadır.Yörük bu;aşını ocağında kotarır,ömrünü yaylalarda bitirir.
Yörük düğününde tef yerine bakır tepsi veya dımıdan çalarlar.Türk oldukları için türkü söylerler.Yanıktır hançerlerinden harlayan sesleri.Kına yakarlar bakır renginde el ayalarına...Mani söylerler genç kızlar,keklik gibi sekerler oyun diye.Bağlamanın tellerinde tutuşur ezgiler,kaşıklar şıkırdar,birer kelebek kanadı gibi yelpelenir etekler.

     15 Temmuz 1921 tarihinde Yunan işgaline uğrayan ilçe, 5 Eylül 1922´de işgalden kurtulmustur. 1926 yılında meydana gelen büyük bir yangınla İlçe Merkezi tamamen yanmıştır. 

     Domaniç; Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet döneminde uzun yIllar nahiye olarak Bilecik Ili-Sögüt İlçesine, Bursa İli İnegöl İlçesine ve 1932 yılında da Kütahya İli Tavşanlı İlçesine bağlı kalmış, 1 Nisan 1960 tarihinde Kütahya İli´nin 6. İlçesi olmuştur.

     Özüyle,sözüyle,gönlüyle türkülere mısra,yüreklere destan olmuş,700 yıllık Osmanlı´nın beşiği güzel DOMANİÇ...Sen ecdadımızın yadigarı,sevdaların coşkususun.
     Bu tarihi önemin yanında tabii güzellikleri ve gelenekleri yaşatması ve konukseverliği ile de güzide bir ilçedir DOMANİÇ.